Bùng nổ làm việc từ xa gây áp lực lớn cho thị trường văn phòng châu Á

Chuyển sang làm việc từ xa để tiết kiệm chi phí

Vào cuối tháng 5, Ray Chan, người sáng lập nền tảng mạng xã hội 9GAG ở Hồng Kông, ra một thông báo bất ngờ: Trả mặt bằng văn phòng hào nhoáng có diện tích 650m² và chuyển sang hình thức làm việc từ xa vĩnh viễn.

Sự thay đổi này giúp công ty anh tiết kiệm được 200.000 đô la Hồng Kông (25.000 đô la Mỹ) tiền thuê văn phòng mỗi tháng. Chan cũng cho thấy mình đã đưa ra quyết định sáng suốt vì khi làm việc từ xa, nhân viên của anh cũng hiệu quả chẳng kém gì so với lúc ở công sở.

Sự hợp lý đó báo hiệu các khó khăn cho một ngành kinh doanh hàng tỉ đô được xây dựng dựa trên giả định rằng một không gian văn phòng nằm ở một vị trí đắc địa ở khu trung tâm là điều thiết yếu đối với các doanh nghiệp.

Từ Hồng Kông cho đến Tokyo, từ Thượng Hải cho đến Singapore, có tổng cộng 2,6 triệu m² không gian văn phòng được xây dựng trong năm năm qua ở châu Á và sẽ có thêm 1,55 triệu m² không gian văn phòng nữa sẽ được xây dựng ở khu vực này trong ba năm tới, theo Công ty tư vấn bất động sản Jones Lang LaSalle (JLL).

Nhưng hiện nay, trong khi quyết liệt cắt giảm chi phí để chống chọi tác động của đại dịch Covid-19, các công ty đang suy nghĩ lại về giá trị của văn phòng truyền thống. “Trước đây, một văn phòng thời thượng là một nơi có phục vụ miễn phí nước uống, đồ ăn vặt và các biệt đãi khác. Nhưng thế hệ trẻ dường như yêu thích sự tự do hơn là đồ ăn vặt”, Chan nói.

Cách đây năm năm, 9GAG vung hai triệu đô la Hồng Kông để tu tạo văn phòng của công ty này trở thành một không gian làm việc kết hợp với các chức năng giải trí, thư giãn. Nhưng giờ đây, Chan cho rằng đó dường như là một sự lãng phí. Vì vậy, anh quyết định trả mặt bằng văn phòng, biếu tất cả đồ đạc văn phòng cho nhân viên và bắt đầu trợ cấp cho họ chi phí làm việc từ xa, bao gồm cà phê, đồ ăn vặt và các bàn làm việc thuê ở các không gian làm việc chung.

Dù mô hình làm việc từ xa từ lâu là một sự lựa chọn cho các công ty công nghệ, đại dịch Covid-19 đang thúc đẩy doanh nhiều khắp mọi ngành nghề hành động quyết liệt hơn.

Trong tháng Bảy này, Tập đoàn dịch vụ và thiết bị công nghệ thông tin Fujitsu (Nhật Bản) cho biết sẽ giảm 50% diện tích văn phòng trong ba năm tới, chấm dứt quy ước rằng nhân viên phải đi đến công sở hằng ngày. Sự đón nhận nhanh chóng mô hình làm việc từ xa sẽ càng bào mòn thêm giá cả cho thuê không gian văn phòng truyền thống, vốn đang chịu sức ép lớn do nền kinh tế toàn cầu suy thoái.

Nếu mô hình làm việc từ xa duy trì trong dài hạn, giới phân tích dự báo sẽ có nhiều nhân viên cổ cồn trắng chọn làm việc ở những nơi xa các trung tâm thành phố và các công ty cũng sẽ chú trọng tuyển dụng nhân viên có thể làm việc từ xa.

“Nếu có một số lượng lớn các công ty cho phép làm việc ở bất cứ nơi đâu, chúng ta có thể chứng kiến vấn nạn tắc nghẽn giao thông ở đô thị giảm bớt và nhu cầu các văn phòng ở các thành phố lớn trên toàn cầu suy giảm”,
Prithwiraj Choudhury, Giáo sư ở Trường Kinh doanh Harvard, nói.

Ông cho biết hiện nay, các nhân viên làm việc từ xa vẫn chỉ là một nhóm nhỏ, bị hạn chế tiếp cận các nguồn tài nguyên của công ty bao gồm mạng lưới nhân lực và thông tin. Tuy nhiên, “nếu số lượng nhân viên làm việc từ xa tăng mạnh, đặc biệt là nếu họ trở thành nhóm nhân viên đa số, thì lúc đó, họ có thể không bị hạn chế tiếp cận các lợi ích như vậy nữa”, Choudhury nói.

Ông cho rằng nếu viễn cảnh đó xảy ra, các công ty có thể tiết kiệm chi phí thuê văn phòng và trang thiết bị văn phòng đồng thời có thể tuyển dụng các ứng viên ở bất kỳ nơi đâu trên thế giới.

Các công ty vẫn cần không gian làm việc chuyên nghiệp

Đại dịch Covid-19 tạo ra những điều kiện lý tưởng để thử nghiệm mô hình làm việc từ xa trên diện rộng. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng năng suất của nhân viên không bị tác động lớn khi họ làm việc từ xa và thậm chí, cải thiện trong một số trường hợp nhờ tiết kiệm thời gian di chuyển từ nhà đến công sở.

Một cuộc khảo sát do JLL công bố hồi tháng 6 cho thấy hơn 80% khách hàng của JLL cho biết họ đã bắt đầu thử nghiệm các sự lựa chọn khác thay thế cho văn phòng truyền thống hoặc đang có những điều chỉnh ở văn phòng của họ.

Có những dấu hiệu ban đầu cho thấy các công ty sẵn sàng tù bỏ không gian văn phòng cao cấp để chống chọi khủng hoảng kinh tế.
Tại khu Trung Hoàn của Hồng Kông, trong tháng 5, tỉ lệ trống của các cao ốc văn phòng hạng A tăng lên mức 5%, mức cao nhất trong 12 năm qua, trong khi đó, giá cho thuê giảm 2,7% so với mức tăng hơn 20% trong năm năm qua, the JLL.

Tại Trung Quốc, tất cả bốn thành phố cấp 1 gồm Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu và Thâm Quyến, đều ghi nhận giá cho thuê văn phòng giảm trong quí 1-2020.

“Rõ ràng, xu hướng phân tán văn phòng sẽ tiếp tục diễn ra, đặc biệt là khi cuộc khủng hoảng Covid-19 buộc các công ty phải đánh giá lại chi phí và tìm kiếm các lựa lựa chọn mới  thay thế cho không gian văn phòng ở khu trung tâm thành phố”, Don Taylor, Giám đốc mảng bất động sản văn phòng của Công ty phát triển bất động sản Swire Properties, nói.
Tuy nhiên, ông cho rằng vẫn còn quá sớm để thảo luận về sự suy tàn của văn phòng truyền thống. Ông nói: “Chúng tôi dự báo hầu hết các khách hàng doanh nghiệp sẽ duy trì văn phòng cao cấp của họ nhưng có thể sẽ cân nhắc giảm bớt diện tích thuê”.

Giới phân tích tin rằng tương lai của không gian làm việc là sự kết hợp giữa một văn phòng thực tế với lề lối làm việc linh động hơn. Gonzalo Portellano, Giám đốc thiết kế danh mục bất động sản ở Công ty JLL Asia Pacific, dự báo các khu văn phòng làm việc phân tán sẽ là đặc điểm nổi bật nhất ở thời kỳ hậu Covid-19.

Ông nói: “Các công ty có thể chuyển văn phòng của họ từ các vị trí đắc địa đến các khu văn phòng nhỏ và linh hoạt hơn trong cùng một thành phố”. Theo ông, điều này cho phép các công ty cắt giảm chi phí thuê nhưng vẫn bảo đảm cung cấp cho nhân viên không gian làm việc chuyên nghiệp gần nơi mà họ sống đồng thời giảm rủi ro dịch bệnh bùng phát rộng trong nội bộ công ty.

Nếu dự báo của Portellano đúng, các công ty cung cấp không gian làm việc chung có thể được hưởng lợi trong dài hạn vì tính linh hoạt và các địa điểm văn phòng phân tán là hai đặc điểm quan trọng trong mô hình kinh doanh của họ.
Song các chuyên gia khác nhận định chuyển sang phong cách làm việc mới là điều không dễ dàng và các văn phòng truyền thống sẽ không biến mất vì chúng cung cấp những lợi ích mà không gian làm việc chung và môi trường làm việc tại nhà không có.

Roddy Allan, Giám đốc nghiên cứu ở Công ty JLL Asia Pacific, cho rằng văn phòng làm việc sang trọng không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc định hình văn hóa doanh nghiệp mà còn mang lại cho nhân viên niềm tự hào.

Yếu tố con người cũng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc quyết liệu liệu các công ty có đón nhận mô hình làm việc từ xa hay không và đón nhận như thế nào. Nhiều người vẫn nhận thấy các cuộc trao đổi đối mặt hàng ngày là cách hiệu quả nhất để tìm kiếm và xây dựng các ý tưởng mới.

Jay Wei, giáo viên môn khoa học chính trị của một nền tảng giáo dục trực tuyến ở Bắc Kinh, cho biết anh thích làm việc bên cạnh các đồng nghiệp dù phần lớn công việc của anh diễn ra trên mạng internet. Anh nói: “Rất nhiều ý tưởng mới nảy sinh qua các cuộc trò chuyện bất chợt giữa các đồng nghiệp ngồi chung trong một văn phòng. Đây là điều khó có được thông qua các cuộc gọi điện video”.

(Theo Saigon Times)