Làn sóng nhượng quyền ẩm thực vẫn còn tiếp tục hấp dẫn với các nước châu Á. Tuy nhiên, cách làm mới trong nhượng quyền ẩm thực được đánh giá sẽ là chất xúc tác “đốt nóng” các doanh nghiệp và thị trường này.

Thị trường tương lai ngày càng thay đổi nhanh hơn về nhu cầu, cách tiếp cận và tương tác giữa người tiêu dùng và doanh nghiệp. Doanh nghiệp hãy tham khảo, chuẩn bị và định hướng cho sự phát triển tương lai theo xu hướng chung của thế giới.

Xúc tác 1: Linh hoạt hơn bằng những mô hình mới

Các thương hiệu nhượng quyền quốc tế gần đây đã học được bài học xương máu là cần phải hiệu chỉnh hoặc sáng tạo mô hình mới phù hợp với nhu cầu tiêu dùng của từng thị trường. Ví dụ Taco Bell, một thương hiệu lâu đời về thức ăn nhanh, trong năm 2015 đã thử nghiệm mô hình nhà hàng Taco Bell có bếp mở, không gian rộng rãi, mang tính cộng đồng cao, sử dụng công nghệ nhiều hơn và phục vụ cả bia rượu để đáp ứng nhu cầu dịch vụ ngày càng tăng của khách hàng. Tại Thái Lan, McDonald’s lại đưa vào thử nghiệm mô hình “Create Your Taste – Vị theo ý của bạn” với mô hình cửa hàng nhỏ hơn, tập trung phục vụ sở thích cá nhân của người tiêu dùng tại thị trường này. Còn tại Thụy Điển, Starbucks thử nghiệm mô hình espresso bar – tiệm cà phê espresso với diện tích cực nhỏ, bán với cỡ ly nhỏ hơn và giá rẻ hơn dành cho khối trường học, sinh viên và học sinh có ngân quỹ thấp.



Tại mỗi quốc gia, mỗi thị trường phải tùy thuộc vào nhu cầu thực tế của thị trường đó, tất cả các thương hiệu nhượng quyền lớn ngày nay đều linh hoạt điều chỉnh mô hình. Do đó, khi định mua một thương hiệu nhượng quyền du nhập vào thị trường Việt Nam, doanh nghiệp cũng nên lưu ý nghiên cứu kỹ nhu cầu của thực khách nội địa; cùng với bên nhượng quyền lên chiến lược kinh doanh bằng những mô hình phù hợp trước khi triển khai hoạt động. Đây có thể nói là bước cơ bản và quan trọng nhất trong nhượng quyền mà không hẳn doanh nghiệp nhận quyền nào cũng lưu ý. Điều này giải thích lý do vì sao nhiều thương hiệu quốc tế khi triển khai vào Việt Nam lại không thành công. Ngược lại, doanh nghiệp Việt Nam khi xây dựng mô hình nhượng quyền cũng cần phải suy nghĩ các hình thức khác nhau, không nên chăm chăm tập trung vào một mô hình mà mình đã làm từ trước đến nay để có thể phát triển tốt trong tương lai.

Xúc tác 2: Nhượng quyền những mô hình nhỏ với chi phí đầu tư thấp

Tại các nước đang phát triển, do mức thu nhập và chi tiêu thấp hơn các nước tiên tiến nên các thương hiệu quốc tế thường thử nghiệm những mô hình nhỏ với chi phí đầu tư thấp, tạo điều kiện dễ dàng hơn cho đối tác nhận quyền. Mô hình càng nhỏ gọn, càng linh hoạt về di chuyển, càng kinh doanh hiệu quả và hoàn vốn đầu tư nhanh. Ngoài việc dễ dàng đầu tư cho đối tác, các mô hình này cũng phù hợp với nhu cầu nhanh, mọi lúc mọi nơi, hợp túi tiền của khách hàng hiện đại. Chẳng hạn, Pizza Hut đã thử nghiệm mô hình Pizza Hut Express, mô hình kiosk nhỏ bán pizza theo miếng, phục vụ nhu cầu ăn nhanh với chi phí đầu tư thấp dành cho đối tác nhận quyền.

Pizza Hut đã thử nghiệm mô hình Pizza Hut Express, mô hình kiosk nhỏ bán pizza theo miếng, phục vụ nhu cầu ăn nhanh với chi phí đầu tư thấp dành cho đối tác nhận quyền

Tương tự, nhiều thương hiệu nhượng quyền ngành cà phê cũng đã thử nghiệm mô hình xe di động hoặc kiosk tháo ráp dễ dàng (pop-up kiosk) để có thể phục vụ tận nơi cho khách hàng với chi phí đầu tư thấp dành cho đối tác nhận quyền. Một thương hiệu nhà hàng Đức, Fritz’s Wiener tại New Zealand chẳng hạn, tuy là mô hình nhà hàng lớn, nhưng lại nhượng quyền xe đẩy bán xúc xích cho các khu chợ đêm, khu giải trí đông người.

Xu hướng này vô cùng phù hợp với thị trường Việt Nam, bởi thu nhập bình quân xét theo hộ gia đình tại Việt Nam thật ra đứng hàng thấp nhất trong khu vực Đông Nam Á, chỉ trên Myanmar, thấp hơn cả Lào và Campuchia. Do đó, đầu tư vào các mô hình lớn với chi phí đầu tư cao rất rủi ro. Doanh nghiệp mua nhượng quyền nên lưu ý tới quy mô kinh doanh trước khi triển khai. Tương tự đối với doanh nghiệp Việt đang xây dựng mô hình nhượng quyền, nên lưu ý vận hành vài chi nhánh lớn để xây dựng thương hiệu, nhưng tập trung xây dựng các mô hình nhỏ, linh hoạt, đầu tư thấp để nhượng quyền. Khi mô hình kinh doanh hiệu quả, việc nhượng quyền tất yếu sẽ bền vững.

Xúc tác 3: Hướng đến cộng đồng

Giá trị cộng đồng, giá trị xã hội ngày nay đã trở thành giá trị vô hình quý giá nhất đóng góp vào giá trị thương hiệu của một doanh nghiệp. Vì vậy, các thương hiệu quốc tế rất coi trọng vai trò của cộng đồng trong vấn đề phát triển mô hình kinh doanh. Tại Hàn Quốc, Starbucks kết hợp cùng Bộ Khoa học của quốc gia này đưa ra mô hình không gian sáng tạo dành cho doanh nghiệp. Không gian này cho phép tổ chức sự kiện, hội thảo, đào tạo… dành cho cộng đồng doanh nghiệp. Tại Wholefoods, cửa hàng được thiết kế thành không gian cộng đồng, cho phép cả gia đình có thể đến tham gia các lớp học về dinh dưỡng, nấu ăn, tiếp cận các chuyên gia dinh dưỡng để giải đáp thắc mắc. Cách tiếp cận mang lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng này chính là hình thức xây dựng thương hiệu bền vững nhất.

Tại Việt Nam, không phải các doanh nghiệp đã hiểu hết hoặc thấy rõ lợi ích của hoạt động cộng đồng đối với giá trị thương hiệu. Do đó, các hoạt động cộng đồng thường được xem như hoạt động PR khi cần, chưa thật sự trở thành nền tảng khi xây dựng chiến lược phát triển mô hình và thương hiệu. Tuy nhiên, Việt Nam sẽ không đi ngược lại xu hướng chung của thế giới. Doanh nghiệp nào nhận biết sớm xu hướng này và áp dụng nó vào mô hình kinh doanh, doanh nghiệp đó sẽ xây dựng được lợi thế cạnh tranh rất lớn, khiến cho đối thủ cạnh tranh khó theo kịp trong tương lai.



Nhìn chung, thị trường tương lai ngày càng thay đổi nhanh hơn về nhu cầu, cách tiếp cận và tương tác giữa người tiêu dùng và doanh nghiệp. Do đó, việc tìm hiểu và áp dụng những xu hướng mới, thay đổi, chỉnh sửa mô hình thường xuyên để luôn luôn kết nối với tương lai là nền tảng không thể thiếu đối với ngành bán lẻ và nhượng quyền. Với ba xu hướng mới đã được nhiều thương hiệu nhượng quyền quốc tế thử nghiệm trên đây, doanh nghiệp Việt cũng nên bắt đầu suy nghĩ về ứng dụng thực tế tại thị trường Việt Nam trong thời gian tới.

Nguyễn Phi Vân