(TBKTSG) - Khi nói đến nhượng quyền, người ta thường nhắc đến ẩm thực, đơn giản vì ẩm thực là một trong những ngành ứng dụng mô hình nhượng quyền sớm nhất, thành công nhất, và giúp cho rất nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa của Mỹ phát triển thành những tập đoàn quốc tế như Mc Donald’s, Domino’s, Starbucks, hay Pizza Hut như nhiều người thấy.

Trên thực tế, nhượng quyền là mô hình phát triển có thể sử dụng cho bất kỳ ngành nghề nào, từ ẩm thực, bán lẻ đến dịch vụ. Tuy nhiên trước đây, sự phát triển của các ngành dịch vụ chưa được biết đến nhiều, nhất là tại các thị trường đang phát triển. Vì vậy, tại hầu hết hội chợ triển lãm nhượng quyền quốc tế trên thế giới, số lượng thương hiệu về ẩm thực và bán lẻ thường lấn át với tỷ lệ 70-80%. Tuy nhiên, tại hội chợ triển lãm nhượng quyền quốc tế diễn ra trong hai ngày 17 và 18 tháng trước ở London, lần đầu tiên tôi nhìn thấy sự lên ngôi hoành tráng của các ngành dịch vụ, với hơn 70% số lượng gian hàng trong số gần 700 gian hàng tham gia.

Ngoài những dịch vụ truyền thống như cắt cỏ, chăm sóc người già, giáo dục kỹ năng cho trẻ em hay tư vấn và huấn luyện cho doanh nghiệp, năm nay, có sự xuất hiện của nhiều dịch vụ mới, đặc biệt là các dịch vụ do các doanh nghiệp startup đưa ra thị trường.

Một vòng quanh triển lãm, tôi ghi nhận một số dịch vụ hay và lạ. Đầu tiên và làm tôi thích thú nhất là sự xuất hiện của nhiều dịch vụ liên quan đến bảo trì và sữa chữa nhà hay thiết bị gia dụng, như lợp và sửa mái nhà, thông và sửa ống khói, thông và sửa ống nước, sửa chữa máy lạnh/bếp gas/tủ lạnh..., sửa chữa bàn ghế/giường/tủ...

Thật ra, đây là những dịch vụ được sinh ra nhằm đáp ứng nhu cầu và xu hướng tiêu dùng mới trên thế giới, đó là tiết kiệm thời gian, tiết kiệm chi phí, phát triển bền vững, và tự do cá nhân. Một nghiên cứu gần đây nhất của Euromonitor về hành vi tiêu dùng trên thế giới, từ Đông sang Tây, cho thấy người tiêu dùng hiện quý nhất ba thứ: thời gian cho người thân, thời gian cho con cái, và thời gian cho bản thân. Do đó, nếu có thể thuê ngoài (outsource) bất kỳ dịch vụ gia đình nào để có thêm thời gian, họ sẵn sàng bỏ tiền ra đánh đổi thời gian rảnh rỗi. Cũng chính vì vậy, các dịch vụ phục vụ gia đình trở nên hết sức thịnh hành. Tôi dự đoán xu hướng này sẽ ngày càng phát triển hơn với tất cả công việc gia đình đều có thể sử dụng dịch vụ.

Loại dịch vụ thứ hai trả lời cho xu hướng sức khỏe, bao gồm cả sức khỏe cơ thể lẫn sức khỏe tâm hồn. Sau một loạt thay đổi từ phòng tập thể dục lớn xuống thành phòng tập thể dục làng xóm phục vụ những cộng đồng dân cư nhỏ, sức khỏe ngày nay không cần phải có phòng. Người già hay trẻ con có thể được đón tại nhà, đưa ra công viên để vui chơi và vận động. Dịch vụ này vừa giúp rèn luyện cơ thể khỏe mạnh, vừa cho phép vui chơi, giải trí, kết bạn, và chính sự vui vẻ đó tạo nên sức khỏe tâm hồn.

Hàng loạt dịch vụ mang hơi hướng công nghệ cũng được giới thiệu tại triển lãm, đặc biệt là các ứng dụng (app) phục vụ nhu cầu đo lường sức khỏe, theo dõi và hướng dẫn tập luyện nhiều môn, từ chạy bộ, gym, yoga đến thể dục tại chỗ trong giờ làm việc. Sự thành công trong thế giới mới được đo bằng sức khỏe, do đó, bất kỳ dịch vụ nào mang lại giá trị để người ta cảm thấy khỏe, nhìn thấy khỏe, tiện lợi trong việc giữ gìn sức khỏe, ăn khỏe, di chuyển nhiều mà không ảnh hưởng sức khỏe..., dịch vụ đó giải quyết được vấn đề cho người tiêu dùng của hiện tại và tương lai.

Xu hướng thứ ba ảnh hưởng đến sự xuất hiện của các dịch vụ hoàn toàn mới là kinh tế chia sẻ. Từ lâu, người tiêu dùng lãng phí trong mua sắm, họ sở hữu rất nhiều nhưng thực chất không sử dụng bao nhiêu, như mua cả bộ dụng cụ sơn nhà, màu sơn mà chỉ sử dụng một lần rồi bỏ đi. Nay đã có dịch vụ cho thuê bộ dụng cụ và màu sơn sử dụng một lần rồi trả lại. Với cách tiếp cận này, người tiêu dùng vừa tiết kiệm được chi phí mua sắm, vừa tự do không phải sở hữu, vừa góp phần giúp cho thế giới phát triển vững bền. Cuộc sống bỗng trở nên đơn giản và nhẹ nhàng hơn khi con người không phải lo nghĩ phải mua sắm những gì, sử dụng xong rồi lưu trữ thế nào, bỏ thì tiếc mà giữ thì chẳng biết đến bao giờ mới dùng lại. Theo xu hướng này còn có các dịch vụ như cho thuê đồ chơi trẻ em, cho thuê trang thiết bị gia dụng, cho thuê bộ dụng cụ sửa chữa ô tô...

Cuối cùng, tôi ngạc nhiên về sự xuất hiện của nhiều ngành dịch vụ doanh nghiệp mới. Lâu nay, ngành nhượng quyền đã chứng kiến các loại dịch vụ như khai thuế, kế toán, huấn luyện..., năm nay có sự xuất hiện của những dịch vụ như tư vấn chuỗi cung ứng, tư vấn bảo hiểm, dịch vụ tiếp thị số, dịch vụ tổ chức sự kiện. Đây có lẽ là sự ảnh hưởng của nền kinh tế free-lance đang bùng nổ trên thế giới. Thay vì mô hình tổ chức truyền thống của doanh nghiệp trước giờ là có nhiều phòng ban và thuê nhân viên làm toàn thời gian, thế giới mới mang tính chuyên môn hóa cao giải quyết nhu cầu tự do công việc và tự do giờ giấc của tầng lớp lao động mới, và đó là lý do các ngành nhượng quyền dịch vụ công việc, chuyên môn bắt đầu phát triển. Đối với một người làm free-lance có chuyên môn nhưng chưa có kinh nghiệm tìm khách hàng hay quy trình quản lý bản thân và khách hàng, nhượng quyền dịch vụ là giải pháp.

Nếu phải tóm tắt xu hướng thế giới trong 7 từ khóa, thì đó là tiết kiệm, bền vững, công nghệ, nguyên bản, sức khỏe, đơn giản, và tự do. Sự phát triển của tất cả các ngành dịch vụ đều bắt đầu từ đây, và nhượng quyền dịch vụ chắc chắn sẽ trở thành những ngành chủ đạo tại nhiều hội chợ triển lãm nhượng quyền trong thời gian tới.

Nguyễn Phi Vân